Pojęcie opiekuna faktycznego wcale nie jest nowe, ale ze względu na to, iż pojawia się ono w Twojej działalności warto zatem żebyś wiedział, kim jest opiekun faktyczny.
Kogo możesz zaliczyć do tej kategorii? Jakie ma uprawnienia? Czy może mieć dostęp do dokumentacji medycznej pacjenta? O tym dowiesz się z dzisiejszego wpisu 🙂
Definicje opiekuna faktycznego znajdziemy w Ustawie o prawach pacjenta i rzeczniku Praw Pacjenta. Jest to osoba sprawująca, bez obowiązku ustawowego, stałą opiekę nad pacjentem, który ze względu na wiek, stan zdrowia albo stan psychiczny opieki takiej wymaga.
Najczęściej ze stałą opieką mamy do czynienia w przypadku osób starszych, niedołężnych, chorych psychicznie.
Niemniej pacjenci zazwyczaj nie posiadają opiekuna faktycznego, ponieważ taka opieka musiałaby być sprawowana stale jeszcze przed wystąpieniem zdarzenia, które wymagało udzielenia świadczenie zdrowotnego, a jeśli pacjent wymagał takiej opieki to zazwyczaj sprawuje ją rodzina.
Analiza omawianych warunków wskazuje, iż opiekunem faktycznym nie będzie:
– małżonek, rodzice lub dzieci pacjenta, gdyż sprawują oni opiekę nad nim w ramach obowiązku ustawowego
– przedstawiciele ustawowi;
– opiekunowie prawni osoby ubezwłasnowolnionej;
– osoba, które jedynie przywiozła pacjenta do szpitala – nawet w sytuacji gdy pacjent wymaga opieki. Taką opieka może być najwyżej nazwana incydentalną, ale z pewnością nie spełniony jest warunek stałości opieki.
Opiekunem faktycznym będzie natomiast- o ile sprawują stałą opiekę:
– starsza siostra lub brat (jeżeli są pełnoletni)
– dziadkowie
– osoby niespokrewnione z pacjentem;
– osoby żyjące z pacjentem w związku nieformalnym- partnerzy życiowi.
Mając na uwadze, że pomiędzy pacjentem a opiekunem faktycznym nie zachodzi więź prawna, opiekun faktyczny nie ma istotnego wpływu na proces leczenia.
Warto, jednak żebyś wiedział w jakich przypadkach opiekun taki może działać.
W przypadku pacjentów małoletnich, całkowicie ubezwłasnowolnionych lub niezdolnych do świadomego wyrażenia zgody przed przystąpieniem do udzielania świadczeń medycznych wymagana jest tzw. zgoda zastępcza w postaci zgody wyrażonej przez przedstawiciela ustawowego. Gdy brak jest przedstawiciela ustawowego zgodę taką może wyrazić właśnie opiekun faktyczny. Uprawnienie to wynika wprost z Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Uprawnienie to zostało niejako powtórzone w Ustawie o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, zgodnie z którą w sytuacji gdy pacjent jest małoletni lub niezdolny do świadomego wyrażenia zgody, wymagana jest zgoda jego przedstawiciela ustawowego, a gdy pacjent nie ma przedstawiciela ustawowego lub porozumienie się z nim jest niemożliwe – zezwolenie sądu opiekuńczego. Natomiast gdy zachodzi potrzeba przeprowadzenia badania takiej osoby zgodę na przeprowadzenie badania może wyrazić także opiekun faktyczny.
Kolejne uprawnienie opiekuna faktycznego wynika z Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej. Zgodnie z art. 12 ust 2 Pielęgniarka i położna mogą odmówić wykonania zlecenia lekarskiego oraz wykonania innego świadczenia zdrowotnego niezgodnego z ich sumieniem lub z zakresem posiadanych kwalifikacji, podając niezwłocznie przyczynę odmowy na piśmie przełożonemu lub osobie zlecającej. W takiej sytuacji mają również obowiązek uprzedzić pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego bądź opiekuna faktycznego o takiej odmowie wskazując realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innej pielęgniarki, położnej lub w podmiocie leczniczym.
A czy opiekun faktyczny ma dostęp do dokumentacji medycznej pacjenta?
Na podstawie z art. 26 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Pacjenta podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu, bądź osobie upoważnionej przez pacjenta.
Jak wynika z powyższego w przepisie tym nie ma mowy o udostępnianiu dokumentacji medycznej opiekunowi faktycznemu. Żeby dokumentacja mogła być udostępniona opiekunowi faktycznemu, musi być on wprost upoważniony przez pacjenta do tej czynności.
Dodaj komentarz