Powoli naszą tradycją staje się publikowanie najciekawszych – naszym subiektywnym zdaniem – orzeczeń sądów. W związku z tym, iż mamy styczeń przedstawiamy Wam 4 orzeczenia zasługujące na przeczytanie.

1. Rozszerzenie zakresu zabiegu w trakcie zabiegu operacyjnego – Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 stycznia 2021 r. (I ACa 413/20)

• Sprawa dotyczyła zagadnienia, czy zgodne z prawem jest działanie polegające na poszerzeniu zakresu zabiegu w stosunku do planowanej operacji wycięcia torbieli jajnika. Zakres rozszerzenia dotyczył wycięcia i jajnika, i jajowodu.
• Sąd Apelacyjny opierając się na wyroku SN z dnia 29 grudnia 1969 r. (II CR 551/69) stwierdził, iż „w sytuacji, gdy lekarz operujący stwierdzi po otwarciu jamy brzusznej inny stan rzeczy niż wynikał z badań klinicznych, może on w pewnych wypadkach przekroczyć zakres zgody na zabieg udzielonej przez pacjenta.”
• W przedmiotowej sprawie rozszerzenie zakresu zabiegu poparte było właśnie istotnymi trudnościami technicznymi, obarczonymi dużym ryzykiem operacyjnym. W związku z tym sąd przesądził na korzyść lekarza: „zabieg został wykonany zgodnie ze sztuką lekarską, a przyczyną usunięcia lewych przydatków był proces chorobowy, którego zakres był tak duży, że poskutkował rozszerzeniem zabiegu. Dopiero w trakcie operacji ujawniły się okoliczności skutkujące koniecznością usunięcia lewego jajnika z torbielą i lewego jajowodu, natomiast pozwany nie miał możliwości, aby temu skutecznie zapobiec i nie mógł zrobić ani mniej, ani więcej ponad to co uczynili lekarze”.

2. Głoszenie przez lekarza poglądów antyzdrowotnych jest przewinieniem zawodowym. – Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2021 r. (I KK 210/20)

• W październiku 2019 r. Okręgowy Sąd Lekarski uznał, że jeden z lekarzy jest winny tego, iż propagował postawy antyzdrowotne poprzez publiczne wypowiadanie się, m.in. w programie telewizyjnym oraz podczas wykładów na temat szkodliwości szczepień wykonywanych u dzieci do 6 miesiąca życia.
• W ocenie Okręgowego Sądu Lekarskiego wypowiedzi te były niezgodne z aktualną wiedzą medyczną i wyczerpywały znamiona przewinienia zawodowego, polegającego na naruszeniu art. 71 kodeksu etyki lekarskiej w zw. z art. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
• W związku z powyższym skazał obwinionego lekarza na karę zawieszenia prawa wykonywania zawodu na okres roku.
• Orzeczenie to oczywiście zostało zaskarżone przez obrońcę.
• Sąd Najwyższy wskazał, że w toku postępowania przed Sądem Lekarskim działania obwinionego lekarza jednoznacznie zakwalifikowane zostały, jako przewinienie zawodowe. Określono je jako publiczne propagowanie postaw antyszczepionkowych, prezentowanie tezy o szkodliwości szczepienia dzieci do 6 miesiąca życia, sprzecznej z aktualną wiedzą medyczną, a także szerzenie nieprawdziwych informacji o braku badania i testowania szczepionek.
• W uzasadnieniu Postanowienia, Sąd Najwyższy, poza odniesieniem się do zarzutów Obrońcy zwrócił również uwagę na fakt, iż: „…samogłoszenie przez lekarza obwinionego tezy o braku badania i testowania szczepionek, zwłaszcza w dzisiejszej dobie, gdy nawet w świetle powszechnej wiedzy na ten temat, teza ta jest z gruntu fałszywa, należy uznać za szczególnie wysoce szkodliwe społecznie wspieranie przez lekarza postaw antyszczepionkowych.

3. Wykazywanie związku przyczynowego w procesach „medycznych” – Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 kwietnia 2021 r. (V CSKP 44/21)

• Powódka K.B. wniosła o zasądzenie od pozwanego, tj. ZUS – o zasądzenie na jej rzecz odszkodowania i zadośćuczynienia w łącznie kwocie 300 000 zł. Badania EKG męża wskazywały na niewydolność oddechową, nie był monitorowany pulsoksymetrycznie. Pacjent stale zgłaszał duszności, jego stan z czasem się pogarszał, więc został przekazany na Oddział Intensywnej Terapii, gdzie doszło do zatrzymania krążenia i po kilku próbach reanimacji doszło do zgonu pacjenta. Ostatecznie rozpoznano zator płucny bez wzmianki o ostrym sercu płucnym, wstrząs kardiogenny.
• Sąd Okręgowy i Apelacyjny uznał, że czynności podejmowane przez lekarzy i personel medyczny były prawidłowe, a Sąd Najwyższy stwierdził:

„Jednocześnie trzeba zważyć, że w tego rodzaju procesach „medycznych” wykazywanie wszystkich etapów związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem wskazywanym jako sprawcze a szkodą może być nader utrudnione, a nawet niemożliwe. […] Związek przyczynowy między zachowaniem pozwanego a zgonem pacjenta nie musi być ustalony w sposób pewny, wystarczy wysoki stopień prawdopodobieństwa istnienia takiego związku, a w przypadku wielości możliwych przyczyn – przeważające prawdopodobieństwo związku przyczynowego szkody z jedną z tych przyczyn.”.

• Oznacza to, że w niejednoznacznych sytuacjach sąd nie będzie odpowiadał na pytanie – czy doszłoby do śmierci pacjenta, gdyby zaniechania nie miały miejsca? Sąd natomiast ustali, czy jeśliby podjęto wymagane w danych okolicznościach działania, to czy szansa wystąpienia szkody uległaby istotnemu zmniejszeniu.

4. Opinia lekarza specjalisty jedynym rzetelnym dowodem. – Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 24 listopada 2021 r. (II SA/Ke 808/21)

• Przedmiotem skargi była czynność Burmistrza Miasta i Gminy, polegająca na odmowie zwrotu kosztów dowozu dziecka niepełnosprawnego. Wybrany przez rodziców ośrodek jest położony w odległości około 30 km od miejsca zamieszkania ucznia, a wybór tego ośrodka był podyktowany treścią orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Jak wynikało z tego orzeczenia, a także z opinii pedagogicznej oraz zaświadczenia psychologa, córce skarżących zalecono kształcenie specjalne z uwagi na niepełnosprawność sprzężoną, tj. niepełnosprawność intelektualną w stopniu znacznym oraz autyzm na czas nauki ponadgimnazjalnej.
• Wobec powyższego skarżący podnosili, że w kwestii wyboru placówki nie sposób pozostawiać uznaniu administracyjnemu organu, na którym spoczywa obowiązek zapewnienia dowozu, czy też uznaniu kierownictwa placówki szkolnej. […] Ocena potrzeb i możliwości takich osób powinna więc być dokonywana w sposób szczególnie wnikliwy, roztropny i delikatny, a przede wszystkim z wykorzystaniem wiedzy fachowej. Tylko bowiem opinia lekarza stosownej specjalności, wyrażona w omawianym zakresie, posiada walor bezstronnego i rzetelnego dowodu.
• Sąd potwierdził twierdzenia skarżących, iż wyboru ośrodka dokonują rodzice (opiekunowie prawni) ucznia niepełnosprawnego, a realizacja obowiązku gminy w zakresie zapewnienia bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do ośrodka dziecka z niepełnosprawnością sprzężoną nie jest uzależniona od odległości ośrodka do miejsca zamieszkania niepełnosprawnego dziecka.

Jak widzicie orzecznictwo odgrywa ważną rolę w szeroko pojętym „prawie”. Mimo, iż sądy co do zasady nie stanowią prawa w Polsce, jednak w znakomitej większości pomagają nam zrozumieć przepisy, odpowiednio je intepretując.