Archiwa: Rzecznik praw pacjenta - Kancelaria Prawa Medycznego - Prawnik Lekarza

Nowe wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w sprawie dopuszczalności przerywania ciąży.

Jak zapewne słyszeliście w ostatnim czasie pojawiły się wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w sprawie dopuszczalności przerywania ciąż. Opinie o tym dokumencie są różne i pojawiły się informacje o konieczności ich poprawy. Ni to jednak nastąpi, zobaczcie jak obecnie wyglądają wytyczne.

Na wstępie należy przypomnieć, że wytyczne towarzystw lekarskich nie stanowią źródeł prawa powszechnie obowiązującego, jednak są traktowane jako źródło aktualnej wiedzy medycznej, na które powołują się lekarze przy podejmowaniu decyzji w sprawie leczenia pacjenta.

Dlatego opublikowany dokument jest istotny w kontekście wątpliwości i zagrożeń, przed którymi stają lekarze ginekolodzy wobec obowiązującego stanu prawnego dotyczącego terminacji ciąży.

W wytycznych zawarto historię prawodawstwa odnoszącego się do dopuszczalności aborcji z uwzględnieniem orzecznictwa sądów polskich, Trybunału Konstytucyjnego i TSUE. Wskazano również szereg aktów prawnych dopuszczających zastosowanie aborcji w razie wystąpienia określonych przesłanek.

W aktualnie obowiązującym stanie prawnym, lekarze stają przed kolizją dóbr życia i zdrowia pacjentki oraz jej dziecka, jednocześnie nie posiadając jasnych reguł, kiedy stosować aborcję ze wskazań medycznych i nie obawiać się podejmowania decyzji, które mogłyby nieść za sobą konsekwencje karne. Obawa przed postępowaniem sądowym powoduje realny efekt mrożący. W wytycznych wskazano, że w sytuacji kolizji dóbr, bezwzględne pierwszeństwo ma życie kobiety, jednak nie określono jednoznacznych przypadków wskazujących, kiedy lekarz może podjąć decyzję o terminacji ciąży. Przy podejmowaniu decyzji lekarze powinni kierować się aktualną sytuacją zdrowotną pacjentki oraz wpływem ciąży na zdrowie fizyczne i psychiczne oraz na dobro dziecka.

Wytyczne określają, że zabieg terminacji ciąży jest standardowym zabiegiem medycznym, zatem w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia ciężarnej pacjentki, procedurę tę można zrealizować w każdym szpitalu. Decyzja o terminacji ciąży powinna zostać podjęta po wyczerpaniu możliwości terapeutycznych. Jednak brak wskazania jednoznacznych przesłanek, może powodować niebezpieczeństwo zbytniego zwlekania, nierzadko powodującego tragiczne skutki.

Zgodnie z wytycznymi: ,,Wystąpienie okoliczności wskazujących, że ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej, stwierdza lekarz posiadający tytuł specjalisty w zakresie medycyny właściwej ze względu na rodzaj choroby kobiety ciężarnej”. W wyjątkowych przypadkach przewidziano również konieczność powołania konsylium lekarskiego.

,,W przypadku chorób infekcyjnych o piorunującym przebiegu, z uwagi na dobro ciężarnej, rekomendowane jest postępowanie w oparciu o ocenę sytuacji dokonaną w danej placówce, samodzielnie przez lekarza specjalistę położnictwa i ginekologii.” Powyższa regulacja jest wysoce niedoprecyzowana i pozostawia szeroką perspektywę interpretacyjną. Niestety, powoduje to duży niepokój wśród lekarzy ginekologów, którzy nie poczuwają się do brania odpowiedzialności za to, czy w danym przypadku należało przeprowadzić zabieg ze względu na dobro pacjentki, a w innej świadczenie to stanowiłoby przestępstwo.

Jeśli chodzi o sposób przeprowadzenia procedury to:

Zależy on w głównej mierze od pilności wskazań, przeszłości położniczej pacjentki oraz wieku ciąży. Podzielono sposób przeprowadzenia zabiegu w zależności od trymestru, w którym znajduje się pacjentka.
Określono, że ze względu na ryzyko infekcji wewnątrzmacicznej oraz wpływ na stan psychiczny pacjentki, należy dążyć do zakończenia procedury w ciągu 72 godzin od rozpoczęcia.
Pacjentka powinna być poinformowana o planie zabiegu i leczenia oraz wyrazić pisemną zgodę na zabieg.

Warto jednak zwrócić uwagę, iż wytyczne nie odpowiadają na pytanie, w przypadku jakich stanów/chorób psychicznych lekarze powinni podjąć decyzję o powołaniu się na przesłankę zagrożenia dla życia lub zdrowia matki. Wobec powyższego, pozostawia to dalekie możliwości interpretacyjne, które z jednej strony pozwalają na elastyczne stosowanie przepisów, jednak – w naszej ocenie – zwiększają również ryzyko odpowiedzialności karnej w razie niesłusznego przeprowadzenia zabiegu aborcji ze wskazań medycznych.

A co Wy myślicie o nowych wytycznych?

W razie potrzeby pamiętajcie, że możecie się do nas zwrócić o poradę czy opinie w kwestii tych czy innych wytycznych. Najlepiej mailowo na adres kancelaria@prawniklekarza.pl

Artykuł przygotowany przy współpracy z pracownikiem Kancelarii Panem Łukaszem Kornickim

Zakaz restrykcyjnego ograniczania odwiedzin w szpitalach – rekomendacje RPP

Aleksandra Powierża

23 maja 2022

Komentarz

Rzecznik Praw Pacjenta w komunikacie z dnia 18 maja 2022 r. wskazał na zakaz restrykcyjnego ograniczania odwiedzin w szpitalach, podkreślając iż „z uwagi na zmniejszenie zagrożenia epidemicznego oraz zniesienie stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2, utrzymywanie przez szpitale restrykcyjnych ograniczeń w korzystaniu z praw pacjenta może stanowić praktykę naruszającą zbiorowe prawa pacjentów”.

Jak dobrze wiecie – podczas stanu epidemii możliwe było – oczywiście w granicach prawa i rozsądku – ograniczanie pewnych praw pacjenta. Jednym z praw, które były ograniczane to prawo pacjenta do odwiedzin w szpitalu (art. 33 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta – dalej jako „Ustawa”). Niemniej w związku z odwołaniem stanu epidemii Ministerstwo Zdrowia wraz z Głównym Inspektorem Sanitarnym zdecydowało się na ustanowienie Rekomendacji z dnia 28 kwietnia 2022 r. [ZOBACZ] jednocześnie wskazując na zakaz restrykcyjnego ograniczania odwiedzin w szpitalach.

Zgodnie z nią, rekomenduje się:

umożliwianie odwiedzin jednoczasowo przez 1 osobę, a w szczególnych sytuacjach – 2 osoby;
zgodnie z możliwościami organizacyjnymi podmiotu leczniczego, określenie przedziałów czasowych dla odbywania odwiedzin w ciągu dnia i ograniczenie czasu trwania odwiedzin, w celu zmniejszenia ryzyka gromadzenia się osób w jednym pomieszczeniu oraz umożliwienia regularnego czyszczenia i dezynfekcji powierzchni w tych pomieszczeniach;
umożliwienie osobom odwiedzającym umycie rąk wodą z mydłem lub dezynfekcji rąk niezwłocznie po wejściu przez nie do podmiotu leczniczego;
aby przed wykonaniem czynności pielęgnacyjnych przy odwiedzanym pacjencie osoba odwiedzająca uprzednio (bezpośrednio przed kontaktem) dokładnie umyła lub zdezynfekowała ręce;
aby personel podmiotu leczniczego regularnie wietrzył oraz czyścił i dezynfekował pomieszczenia, w których odbywają się odwiedziny;
aby osoby z objawami infekcji nie odwiedzały pacjentów, w szczególności pacjentów z obniżoną odpornością niezaszczepionych przeciw COVID-19 oraz bez historii przebycia zakażenia wirusem SARS-CoV-2 w ciągu ostatnich 180 dni – z wyjątkiem sytuacji szczególnych, które powinny być określone przez kierownika podmiotu leczniczego (np. w przypadku wizyt pożegnalnych u pacjentów).

Uwaga! Odwiedziny nie mogą zostać ograniczone do wybranych dni w tygodniu oraz konkretnych godzin! Przykładowo nie można ustalić jako jedynego dnia odwiedzin poniedziałku – w godzinach tylko od 12:00 – 14:00.

Co bardzo istotne Rzecznik Praw Pacjenta uznał utrzymywanie przez szpitale restrykcyjnych ograniczeń w korzystaniu z praw pacjenta za naruszenie zbiorowych praw pacjentów!

Jakiś czas temu opublikowałyśmy dla Was zbiorczy post dotyczący różnych stanów faktycznych, które zostały uznane przez Rzecznika Praw Pacjenta za naruszenie zbiorowych praw pacjenta [ZOBACZ]. Podkreślałyśmy tam, iż zgodnie z art. 68 Ustawy – brak dostosowania się do decyzji Rzecznika w kwestii zaprzestania stosowania tego rodzaju praktyk, może skutkować nałożeniem na podmiot kary pieniężnej do 500 000 zł.

Tak też jest w tym przypadku – na podmiot, który będzie praktykował ograniczenia odwiedzin pacjentów przebywających w szpitalu może zostać nałożona w drodze decyzji administracyjnej kara do 500 000 zł.

Stany faktyczne uznane przez Rzecznika Praw Pacjenta za naruszenie zbiorowych praw pacjenta

Karolina Podsiadły

14 stycznia 2022

Komentarz

Jak doskonale wiecie pacjentowi przysługują określone prawa związane ze świadczeniami zdrowotnymi, które szczegółowo wymienione są w Ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 849 z późn. zm.) – dalej: Ustawa.

W ocenie Rzecznika:

Organizacja procesu udzielania świadczeń zdrowotnych

Organizacja procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w ten sposób, że określeni lekarze wykonujący zawód w podmiocie są zobowiązywani – na podstawie postanowień umownych – do ponoszenia części kosztów zleconych przez nich i wykonywanych u pacjentów badań diagnostycznych, które nie stanowią ambulatoryjnych świadczeń diagnostycznych kosztochłonnych, pomimo że wskazani lekarze nie są stroną umowy na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartej przez podmiot leczniczy z Narodowym Funduszem Zdrowia, ani nie udzielają tych świadczeń jako podwykonawcy stanowi naruszenie art. 6 ust 1 i art. 8 ustawy tj. prawa do świadczeń zdrowotnych.

Warunki realizacji teleporady

Brak umieszczenia w miejscu wykonywania świadczeń oraz na oficjalnej stronie internetowej Podmiotu leczniczego informacji o warunkach realizacji teleporady w podstawowej opiece zdrowotnej spełniającej wymagania wymienione w § 3 pkt 1 lit. c i f Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 12 sierpnia 2020 r. w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej narusza art. 8 ustawy tj. prawa do świadczeń zdrowotnych.

Wynik badania PCR w kierunku SARS-CoV-2

Wymaganie – od osób mających towarzyszyć małoletnim pacjentom podczas hospitalizacji i sprawować nad nimi dodatkową opiekę pielęgnacyjną – przedstawienia aktualnego wyniku badania PCR w kierunku SARS-CoV-2 (sfinansowanego ze środków własnych tej osoby\pacjenta) wywołującego Covid-19 narusza art. 34 ust. 1-3 ustawy tj. prawa do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej.

Ograniczona możliwość rejestracji

Organizacja procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w ten sposób, że Pacjenci zgłaszający się do podmiotu leczniczego celem uzyskania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, mają ograniczoną możliwość rejestracji na te świadczenia za pośrednictwem telefonu oraz brak możliwości dokonania rejestracji elektronicznie stanowi naruszenie art. 8 ustawy tj. prawa do świadczeń zdrowotnych.

Bezwzględny wymóg zasłaniania ust i nosa podczas porodu

Ustanowienie bezwzględnego wymogu zasłaniania przez rodzące w Szpitalu ust i nosa podczas porodu w sali jednoosobowej do czasu uzyskania przez nie negatywnego wyniku badania na obecność wirusa SARS-CoV-2, mimo braku przebywania przez rodzące na kwarantannie lub izolacji czy wykazywania przez nie objawów choroby COVID- 19 stanowi naruszenie art. 8 ustawy tj. prawa do świadczeń zdrowotnych.

Nieuwzględnienie decyzji matki w kwestii separacji z noworodkiem

Separowanie noworodków od ich matek, u których stwierdzono zakażenie wirusem SARS-CoV-2 lub występuje podejrzenie zakażenia tym wirusem, albo które oczekują na wynik testu w kierunku obecności ww. wirusa, bez uwzględnienia decyzji matki w tym zakresie podjętej po udzieleniu informacji o korzyściach i zagrożeniach wynikających zarówno z zachowania kontaktu „skóra do skóry” i stałego przebywania z dzieckiem jak i izolacji w oddzielnym pomieszczeniu z zachowaniem laktacji stanowi naruszenie art. 6 ust. 1 ustawy tj. prawa do świadczeń zdrowotnych.

Kategoria: Rzecznik praw pacjenta

Nowe wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w sprawie dopuszczalności przerywania ciąży.