Temat ochrony praw pacjenta jest powszechny i szeroko dyskutowany.

A co z Tobą Drogi Lekarzy ? Jakie Ty masz prawa? Czy również możesz je  chronić? Jeśli tak, to w jaki sposób? 

Wykonując zawód lekarza niejednokrotnie jesteś narażony na agresje słowną ze strony pacjenta czy też jego rodziny. Często też niezadowoleni z efektu leczenia pacjenci przedstawia Cię w negatywnym świetle w publikacjach prasowych, telewizyjnych czy na portalach społecznościowych – bezpodstawnie zarzucając Ci błąd w sztuce lekarskiej lub postępowanie niezgodne ze sztuką. 

Znane nam są także (Tobie zapewne również – choć nikomu tego nie życzymy), przypadki naruszenia nietykalności cielesnej na skutek popchnięcia, szturchania a nawet innego rodzaju rękoczynów.

Takie postępowanie pacjentów nie jest bezkarne i może łączyć się z odpowiedzialnością prawną.

Lekarz, jak każdy człowiek korzysta z ochrony prawnej swoich dóbr osobistych.

Chociaż przepisy prawa nie dają jednolitej definicji dobra osobistego, to jednak art. 23 kodeksu cywilnego podaje przykładowy katalog takich dóbr. Są nimi: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa i artystyczna itp. Jest to otwarty katalog, który codziennie ewaluuje. Życie dostarcza bowiem co chwilę nowych przykładów dóbr osobistych.

W przypadku lekarzy najistotniejszymi dobrami osobistymi są dobre imię, część i godność. 

Musisz wiedzieć, że naruszenie konkretnego dobra osobistego wiąże się z odpowiedzialnością, a w razie jego stwierdzenia przysługują Ci środki ochrony niemajątkowej oraz środki ochrony majątkowej.

W zakresie ochrony niemajątkowej masz prawo do złożenia pozwu o zaniechanie naruszenia oraz usunięcie jego skutków. Możesz żądać przeprosin oraz sprostowania opublikowanego w gazecie, internecie, a nawet złożenia oświadczenia w inny sposób, tak aby mogło ono dotrzeć do nieograniczonej grupy potencjalnych odbiorców. 

Zgodnie bowiem z art. 24 § 1 k.c. w razie dokonanego naruszenia ten, czyje dobro zostało naruszone, może żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności, ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

Na kanwie naruszenia dobra osobistego lekarza w omawianym temacie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Gdańsku , V Wydział Cywilny w wyroku z dnia 28 kwietnia 2017 r. (sygn. akt V ACa 447/16) wskazując „… Na skutek opublikowania artykułów w lokalnym tygodniku, z nierzetelnymi ocenami dotyczącymi postawy oraz pracy powoda miało możliwość zapoznania się szerokie grono osób, z których część niewątpliwie stanowiło grono pacjentów lekarza lub jego potencjalni pacjenci. Powód spotkał się z negatywnymi konsekwencjami naruszenia jego czci w postaci wrogości części pacjentów lub kwestionowania proponowanego przez niego sposobu leczenia. W związku z tym najlepszym sposobem na usunięcie skutków, negatywnych konsekwencji związanych z naruszeniem przez pozwanego dóbr osobistych stanowi zamieszczenie oświadczenia, które informuje o nieprawidłowości sformułowań zamieszczonych w artykule. W ten sposób powyższy komunikat ma szanse dotrzeć do wszystkich czytelników tygodnika lokalnego, tj. osób które potencjalnie przeczytały wcześniejsze artykuły dotyczące lekarza – po to, by zmienić społeczny odbiór osoby lekarza…”

W zakresie majątkowym możesz złożyć roszczenie o zadośćuczynienie oraz odszkodowanie. 

Roszczenie o zadośćuczynienie nie tylko stanowi dla naruszającego dobro osobiste – w Twoim przypadku z reguły pacjenta- dolegliwość materialną, ale ma również prewencyjny charakter. Może bowiem powstrzymać innych pacjentów chcących naruszyć dobra osobiste lekarza od podobnych zachowań.

Zgodnie z art. 24 KC zdanie trzecie, w razie dokonanego naruszenia dóbr osobistych możecie żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Ustawodawca nie wprowadza żadnych ograniczeń w zakresie wskazania tego celu.

Przepis art. 24 § 2 KC stanowi również, że jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, istnieje możliwość żądania jej naprawienia na zasadach ogólnych. Macie wówczas prawo żądać zapłaty zadośćuczynienia na swoją rzecz. Zobowiązani jednak będziecie wykazać rozmiar wyrządzonej Wam krzywdy.

Może też się zdarzyć, że np. na skutek bezprawnego pomówienia straciłeś pacjentów, co łączyć się będzie ze zmniejszonymi dochodami czy nawet koniecznością zamknięcia praktyki. Jeśli więc wykażesz, że na skutek naruszenia Twojego dobra osobistego doszło do takiej sytuacji, będziesz także mógł złożyć w tym zakresie roszczenie o odszkodowanie.

Dzisiejszy wpis jest jedynie początkiem cyklu dotyczącym naruszenia Twoich praw. Odniosłyśmy się jedynie do kwestii dóbr osobistych. 

W następnych wpisach opiszemy m.in. kwestię naruszenia dobrego imienia w Internecie, czy też ochrony Twoich praw w przepisach prawa karnego.