Są głosy na tak i są głosy na nie.
A jak uważamy my?
Otóż w naszej ocenie nie. Jeszcze nie. Za chwilę jednak może się to zmienić. Bo ostatnio prawo się zmienia jak w kalejdoskopie…
Pisałyśmy o tym TUTAJ, że na pewno możecie zostać skierowani do pracy przy zwalczaniu epidemii decyzją wojewody czy też odpowiednio ministra, chyba, że spełniacie kryteria Was wyłączające – wówczas nie powinniście zostać skierowani.
Tak jest „nie powinniście” – ale z tym też jednak jest różnie, bo jak się okazuje lekarze mający małe dzieci dostają jednak decyzje o skierowaniu do pracy poza miejscem zamieszkania…
Analizując natomiast podstawy prawne dotyczące kierowania lekarzy na oddziały zakaźne przez osoby zarządzające podmiotami leczniczymi, należy także odnieść się do Ustawy COVID-19.
W art 11 wskazano, że:
- Wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie i państwowe osoby prawne, organy samorządu terytorialnego, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej w związku z przeciwdziałaniem COVID-19. Polecenia podlegają natychmiastowemu wykonaniu. O wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie informuje właściwego ministra.
- Prezes Rady Ministrów, na wniosek wojewody, po poinformowaniu ministra właściwego do spraw gospodarki może, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, wydawać polecenia obowiązujące inne, niż wymienione w ust. 1, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz przedsiębiorców. Polecenia są wydawane w drodze decyzji administracyjnej, podlegają one natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia oraz nie wymagają uzasadnienia.
Powyższy przepis oznacza, że lekarze, którzy udzielają świadczeń zdrowotnych jako podmioty prowadzące działalność gospodarczą (indywidualne i grupowe praktyki lekarskie) oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność leczniczą, będą musieli podporządkować się wydanym poleceniom Prezesa Rady Ministrów, które mogą dotyczyć np. skierowania lekarzy na oddziały zakaźne, w razie pogorszenia sytuacji w związku z szerzeniem się koronawirusa.
Na podstawie powyższego, aktualnie osoby zarządzające szpitalami czy też innymi podmiotami leczniczymi masowo kierują lekarzy do pracy na innych oddziałach niż macierzysty.
Niemniej, możliwość kierowania lekarzy na oddziały zakaźne /lub inne zależy od stosunku prawnego łączącego lekarzy z zarządzającym podmiotem leczniczym.
W przypadku lekarzy udzielających świadczeń zdrowotnych na podstawie umowy o pracę, podstawą do oddelegowania na oddziały zakaźne może stanowić art 42 par 4 kodeksu pracy (k.p.). Powyższy przepis określa przesłanki dotyczące czasowego powierzenia pracy pracownikowi.
Z art 42 par. 4 k.p. wynika, że czasowe powierzenie pracy pracownikowi jest możliwe pod warunkiem spełnienia łącznie trzech przesłanek:
- wystąpienia uzasadnionych potrzeb pracodawcy,
- przeniesienie nie obniży wynagrodzenia pracownika oraz
- powierzenia pracy odpowiadającej kwalifikacjom pracownika.
Czasowe przeniesienie pracownika do innej pracy nie wymaga zachowania formy pisemnej (jest ona zalecana ze względów dowodowych). Powyższe potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25.07.2003 r. (sygn. akt I PK 269/02), w którym sąd orzekł , że „Powierzenie innej pracy nie musi być dokonane na piśmie i zawierać uzasadnienia. Nie wymaga konsultacji zamiar jego dokonania z zakładową organizacją związkową reprezentującą prawa i interesy pracownika. Od polecenia powierzającego inną pracę nie przysługuje odwołanie.”
Wskazać należy, iż powierzenie pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę nie może przekroczyć 3 miesięcy w roku kalendarzowym. Po upływie tego okresu pracodawca ma obowiązek przywrócić pracownika na poprzednio zajmowane stanowisko pracy.
Nie budzi wątpliwości, że lekarz odbywający rezydenturę na podstawie umowy o pracę – jest pracownikiem. Zgodnie z art. 16h ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty Lekarz odbywa szkolenie specjalizacyjne na podstawie umowy o pracę zawartej z podmiotem prowadzącym szkolenie specjalizacyjne na czas określony w programie specjalizacji w ramach rezydentury.
Nie można jednak pominąć faktu, iż umowa o pracę rezydenta jest zawierana na określonych zasadach i warunkach.
Jej celem jest zrealizowanie przez lekarza programu specjalizacji, w tym odbycie określonej liczby dyżurów medycznych na określonych oddziałach. W tym czasie lekarz jest zobowiązany do wykonywania czynności w zakresie wynikającym z programu specjalizacji i mających na celu jego realizację.
Tym samym, podmiot leczniczy prowadzący specjalizację nie powinien powierzać lekarzowi odbywającemu szkolenie specjalizacyjne w ramach rezydentury czynności, które nie mieszczą się w programie specjalizacji, w tym kierować go do pracy, która nie jest przewidziana tym programem. Naruszałoby to bowiem przepisy dotyczące czasu pracy.
Chociaż do umowy o pracę rezydenta zastosowanie mają przepisy kodeksu pracy, nie można pominąć, że zastosowanie tych przepisów nie może być sprzeczne z innymi przepisami, w tym m.in. Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
W tym miejscu wskazać więc należy, iż opóźnienia w realizacji programu skutkują przedłużaniem procesu szkolenia. Szczegółowo o przedłużeniu szkolenia specjalizacyjnego w dobie koronawirusa pisałyśmy TUTAJ , niemniej przypominamy raz jeszcze:
Zgodnie z art. 16 l ust. 1 ww. Ustawy, okres trwania szkolenia specjalizacyjnego ulega przedłużeniu o czas nieobecności lekarza w pracy m.in.:
1) w przypadkach przewidzianych w art. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, czyli: zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku opiekuńczego.
Pod ten przepis należy zakwalifikować np. bieżącą sytuację związaną z przejściem na dodatkowy zasiłek opiekuńczy w związku z zamknięciem żłobków, przedszkoli i szkół.
2) z powodu urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę na czas nie dłuższy niż 3 miesiące w okresie trwania szkolenia specjalizacyjnego.
Pod ten przepis należy zakwalifikować np. sytuację skierowania lekarza rezydenta do opisanej powyżej pracy przy zwalczaniu epidemii decyzją wojewody lub ministra.
3) w przypadkach określonych w art. 92, 176-179, 1823, 185, 187 i 188 Kodeksu pracy.
Czyli przykładowo jest to niezdolność pracownika do pracy wskutek: choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną.
Ustawa w ww. ust 1. wymienia jeszcze inne przypadki przedłużenia szkolenia, niemniej występują one bez względu na aktualną sytuacją zagrożenia epidemicznego.
Dodatkowo zwracamy uwagę na ust. 3 art. 16 l, który stanowi, że w UZASADNIONYCH PRZYPADKACH zgodę na dodatkowe przedłużenie okresu trwania szkolenia specjalizacyjnego może wyrazić wojewoda, a w odniesieniu do lekarzy odbywających specjalizację w ramach rezydentury – minister właściwy do spraw zdrowia.
Mając na uwadze ww. przepisy, w naszej ocenie (tak jak pisałyśmy głosy mogą być również odmienne), kierowanie przez kierownictwo szpitala lekarza rezydenta do pracy na innym niż oddział macierzysty (w tym na nowo tworzone oddziały zakaźne), możliwe byłoby jedynie za zgodą lekarza rezydenta działającego z pełną świadomością przedłużenia szkolenia specjalizacyjnego.
W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z Komunikatem Ministerstwa Zdrowia z dnia 18 marca 2020 r. UZASADNIONY PRZYPADEK ma miejsce, gdy:
- na oddziale, w którym pracuje lekarz zostały wprowadzone zmiany organizacyjne – np. ograniczenie przyjęć, rezygnacja z dyżurów towarzyszących – jeżeli będzie to miało wpływ na stopień realizacji programu szkolenia specjalizacyjnego lub z powodu zagrożenia epidemicznego został odwołany kurs specjalizacyjny.
- lekarz w trakcie szkolenia specjalizacyjnego, ZA SWOJĄ ZGODĄ, zostanie czasowo przeniesiony na inny odział, w którym w związku z zagrożeniem epidemicznym istnieje zapotrzebowanie na kadry medyczne;
- z powodu stanu zagrożenia epidemicznego nie będą mogły odbywać się staże kierunkowe.
Powyższy komunikat wyraźnie potwierdza nasze stanowisko mówiące, że rezydent może wykonywać pracę na innym oddziale po wyrażeniu swojej zgody.
Niemniej, jak większość z Was się zorientowała pojawił się nowy komunikat w tej samej sprawie – tj. Komunikat Ministerstwa Zdrowia z dnia 24.03.2020 r., w sprawie zasad odbywania szkolenia specjalizacyjnego w okresie stanu epidemii choroby COVID-19 spowodowanej wirusem SARS-CoV-2.
Komunikat ten został uzupełniony o stwierdzenie, że pracodawca, może zastosować art. 42 § 4 Kodeksu Pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, z późn. zm.) i w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, powierzyć pracownikowi inną pracę niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym.
Jest to dla nas oczywiste. Niemniej wątpliwości budzi kolejne zdanie, które mówi, że „Przepis ten ma również zastosowanie w stosunku do lekarzy odbywających staż podyplomowy lub szkolenie specjalizacyjne na podstawie umowy o pracę, zatem w przypadku zaistnienia takiej konieczności pracodawca może powierzyć im wykonywanie innych zadań, niezwiązanych bezpośrednio z realizacją programu szkolenia specjalizacyjnego.
W komunikacie tym zatem pominięto zgodę lekarza rezydenta na skierowanie do pracy na innym oddziale niż macierzysty, o której pisano w poprzednim komunikacie i jednocześnie wskazano wprost, że trwają prace nad zmianą przepisów Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
Zmiana przepisów miałaby na celu uwzględnienie czasu pracy na innym oddziale niż macierzysty i zaliczenie go do czasu szkolenia specjalizacyjnego. I to jest plus.
W naszej ocenie stanowisko Ministerstwa wynikające z komunikatu zostało zmienione bez zmiany stanu prawnego, który dopiero zgodnie z zapowiedzią ma się zmienić.
Trzymajcie się dzielnie!
Pewnie za kilka dni będziemy analizować zapowiedziane zmiany. Dopiero będzie się działo 🙂
