Czy lekarz zatrudniony na jednym z oddziałów szpitalnych ma obowiązek dyżurować na SOR?

Bardzo często zwracacie się do nas z pytaniem, czy dyrektor szpitala może delegować do pracy na SOR lekarza pracującego na innym oddziale? Takie tematy pojawiają się coraz częściej. Nic dziwnego szacuje się, że obecnie w Polsce brakuje około 60 000 lekarzy. Osoby zarządzające szpitalami niedobory kadrowe  starają się „łatać” różnymi sposobami. Niedawno pisałyśmy Wam o możliwości pracy na SOR lekarzy rezydentów. Więcej na ten temat przeczytasz TUTAJ

Dziś chciałyśmy omówić to zagadnienie pod trochę innym kątem. Oderwijmy się na chwilę od kwestii lekarzy podczas specjalizacji i omówmy sobie sytuację pozostałych lekarzy. Wyjaśnimy czy możliwe jest polecenie lekarzowi dyżurującemu na jednym z oddziałów szpitalnych, aby podjął pracę na SOR.

Na wstępie wskazać należy, iż instytucja dyżuru medycznego uregulowana została w  art. 95 ustawy d.l.. Zgodnie z ust. 1 „Pracownicy wykonujący zawód medyczny i posiadający wyższe wykształcenie, zatrudnieni w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne mogą być zobowiązani do pełnienia w przedsiębiorstwie tego podmiotu dyżuru medycznego.”

Jak wynika z powyższego przepisu w momencie zawarcia przez pracownika umowy o pracę, na pracownika posiadającego wyższe wykształcenie medyczne został nałożony obowiązek odbywania dyżurów. Z przepisu tego wynika więc wprost, że dyżur medyczny na zasadach u.d.l. pełnią jedynie lekarze, zatrudnieni na podstawie umowy o pracę.

Niemniej na mocy § 5 ust 1 i 2  Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego  (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2295)

1. Świadczeniodawca udzielający świadczeń w trybie hospitalizacji i hospitalizacji planowej zapewnia całodobową opiekę lekarską i pielęgniarską lub położnych we wszystkie dni tygodnia.

Powyższe oznacza, że szpital jest zobowiązany do zapewnienia całodobowej opieki lekarskiej we wszystkie dni tygodnia, a liczba i kwalifikacje personelu niezbędnego dla zapewnienia całodobowej opieki są ustalane przez świadczeniodawcę.

Jak wiadomo, lekarze mogą być zatrudniani na podstawie umowy o pracę jak i umowy cywilnoprawnej, co jest coraz częstszą praktyką.

Pierwszy rodzaj umowy wynika z art. 22 § 1 k.p., zgodnie z którym przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Nie budzi żadnych wątpliwości, że pracownik  jest obowiązany wykonywać polecania przełożonych w granicach wyznaczonych przepisami prawa oraz umówionym rodzajem pracy. Zgodnie bowiem z art. 100 § 1 k.p. Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

W ramach stosunku pracy, pracownik powinien zatem po pierwsze wykonywać powierzone mu obowiązki (czynności), po drugie – wypełniać polecenia pracodawcy.

Mając na uwadze powyższe, pracodawca, co do zasady, może precyzować powinność pełnienia dyżurów medycznych poprzez wydanie indywidualnego polecenia służbowego kierowanego do konkretnego pracownika, z którego będzie wynikało zobowiązanie do odbycia takiego dyżuru w konkretnym miejscu i terminie.

Sytuacja jednak wygląda zupełnie inaczej w przypadku nawiązania umowy cywilnoprawnej, która zawierana jest na zasadzie swobody umów, wynikającej z art. 353 ¹ k.c. Zasadę ta należy rozumieć nie tylko, jako swobodę zawarcia samej umowy, ale także kształtowania  jej treści, w tym konkretnego miejsca wykonywania umowy.

Pamiętaj więc, że zawierając umowę cywilnoprawna warto określić, gdzie w rzeczywistości masz pełnić dyżur.

Najbezpieczniejszy z punktu widzenia Twoich interesów będzie zapis, w którym miejsce świadczenia będzie jak najbardziej skonkretyzowane np. poprzez wskazanie oddziału/ oddziałów, na których zobowiązujesz się pełnić dyżur.

Taki zapis gwarantuje stałość miejsca wykonywania przedmiotu umowy i uniemożliwia kierowanie lekarza przez kierownictwo placówki do udzielania świadczeń w innych jednostkach organizacyjnych placówki medycznej.  

Mniej konkretny zapis np. wskazujący, że miejscem wykonywania umowy jest Szpital X, daje pole do interpretacji, czy nawet nadinterpretacji zapisów umowy, a w konsekwencji może prowadzić do możliwości kierowania lekarza do udzielania świadczeń zdrowotnych na kilku (a nawet wszystkich) oddziałach.

Jeśli więc zawarłeś umowę cywilnoprawną, w której określono wprost, na jakich oddziałach zobowiązany jesteś dyżurować, nie może być Ci wydane polecenie dyżurowania na innych oddziałach (w innych miejscach) niż wskazane w zawartej umowie.

Takie postępowanie mogłoby stanowić podstawę do stwierdzenia obejścia prawa poprzez zawarcie umowy cywilnoprawnej zamiast umowy o pracę i spowodować pociągnięcie zleceniodawcy do odpowiedzialności za wykroczenie przeciwko prawom pracownika i przekształcenia tej umowy w umowę o pracę.

Podsumowując, jeśli jesteś zatrudniony w oparciu o umowę o pracę, Twój pracodawca może skierować Cię na pełnienie dyżurów na SOR.

Jeśli jesteś zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej, a Twoja umowa nie przewiduje, że masz dyżurować na SOR, nie masz obowiązku pełnienia tam dyżurów. Dyżurujesz, jedynie na tych oddziałach, które masz wpisane w umowie.

Jeśli będziesz miał problem ze swoim przełożonym w omawiamy zakresie, skontaktuj się z nami. Przeanalizujemy Twoją umowę i pomożemy Ci dochodzić Twoich praw.