Nowy Rok to dobry moment, żeby  dowiedzieć się jakie zmiany w ochronie zdrowia – istotne z punktu widzenia lekarza – zaczną obowiązywać w 2020 roku.

Najważniejszą i chyba najczęściej dyskutowaną jest wprowadzenie od 08 stycznia 2020 r. obowiązku wystawiania recepty w formie elektronicznej. Chociaż rozwiązanie to nie jest nowe, to obecnie będzie ono już obowiązkowe. Wprowadzone zmiany miały na celu wyeliminowanie problemu nieczytelnych recept, ograniczenie błędów oraz poprawę jakości obsługi pacjentów. Po zmianie przepisów pacjent nie otrzyma już recepty „do ręki”. Będzie ona zapisana w Systemie Informacji Medycznej,  na platformie P1. Lekarz udostępni pacjentowi np. smsem lub mailem specjalny kod kresowy, za pomocą którego recepta będzie identyfikowana. Jeśli pacjent nie korzysta z Internetowego Konta Pacjenta, zobowiązany będziesz przekazać mu wydruk informacyjny. Po zeskanowaniu takiego kodu apteka będzie w stanie zlokalizować właściwy dokument w systemie i zrealizować receptę. E-recepta opatrzona będzie jedynie podpisem elektronicznym, nie będzie wymagała pieczątki i podpisu. Co do zasady, na jednej e-recepcie może być przepisany tylko jeden lek, ale istnieje możliwość wystawienia tzw. recepty zbiorczej, na którą składa się maksymalnie 5 leków. W przypadku, gdyby okazało się, że przy wystawianiu e-recepty doszło do pomyłki, może być ona anulowana.  Musisz wiedzieć, że pomimo obowiązkowej formy elektronicznej, w ściśle określonych sytuacjach będziesz miał możliwość wystawienia recepty papierowej. Będą to recepty w ramach importu docelowego, recepty o nieustalonej tożsamości, recepty transgeniczne (te jednak tylko do końca 2020). Będziesz mógł również wystawić receptę w formie papierowej w przypadku braku dostępu do systemu e-zdrowie, np. z powodu awarii systemu lub Internetu. Wystawiając natomiast recepty pro auctore i pro familiae będziesz miał możliwość wyboru pomiędzy formą papierową a elektroniczną. Chociaż obecnie nie przewidywane są kary za wystawienie recept – wbrew przepisom – w formie elektronicznej, warto żebyś wiedział, że do konsultacji trafił projekt rozporządzenia, zakładający wprowadzenie od 1 lipca 2020 roku kar za niepodłączenie się do systemu P1 – 5.000 zł dla szpitali, 1.000 zł dla innych podmiotów.

Drugą z istotnych nowości, jest wprowadzenie obowiązku prowadzenia dokumentacji medycznej w formie dokumentacji elektronicznej. Obecnie obowiązujące Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania dopuszcza zarówno papierowe, jak i elektroniczne prowadzenie dokumentacji. Rozporządzenie to obowiązuje jednak jedynie do 01 kwietnia 2020 r. W związku z tym, w Ministerstwie Zdrowia obecnie trwają prace nad nowym aktem prawnym, który za podstawową formę prowadzenia dokumentacji medycznej uznaje dokumentację elektroniczną. Co prawda, według założeń projektu możliwe jest prowadzenie dokumentacji w postaci papierowej, ale tylko w przypadku braku warunków organizacyjno-technicznych dla prowadzenia dokumentacji w postaci papierowej, rozumianych jako stały brak rozwiązań informatycznych lub czasowa niemożność prowadzenia dokumentacji w postaci elektronicznej np. wskutek awarii systemu teleinformatycznego, w którym jest prowadzona  dokumentacja, czy sprzętu. Projekt zakłada ujednolicenie prowadzenia dokumentacji medycznej w danym podmiocie udzielającym świadczeń zdrowotnych. Oznacza to, iż konieczne jest prowadzenie dokumentacji medycznej albo w postaci papierowej albo elektronicznej. Ustawodawca położył również nacisk na współpracę między różnymi podmiotami sprawującymi opiekę nad tym samym pacjentem. Dlatego na lekarza nałożony został m. in. obowiązek przekazywania wszystkich dokumentów, które mają na celu zapewnienie ciągłości leczenia. W Rozporządzeniu wskazano, że prowadzenie dokumentacji w obecnej formie – a więc papierowej oraz elektronicznej będzie możliwe jedynie do dnia  30 czerwca 2020 r.

Lekarze rodzinni mogą też liczyć na wyższe stawki za pacjentów, którzy będą pod ich opieką z ustabilizowanymi chorobami tarczycy, cukrzycą i chorobami układu krążenia. Bonusy za efekt leczenia obejmą również walkę z nadwagą i otyłością wśród Polaków.

Ostatnią zmianą jest program pilotażowy zaproponowany przez NFZ w ramach finansowania leczenia refundowanego przez fundusz. Pomysł NFZ oparty jest na płaceniu za „efekt końcowy leczenia, a nie za procedurę”. Jak to się przełoży na pracę lekarza? Lekarze rodzinni  mogą otrzymać wyższe stawki za pozostających pod ich opieką pacjentów z ustabilizowanymi chorobami tarczycy, cukrzycą i chorobami układu krążenia. Wyższe stawki są przewidziane również, jeśli efekty leczenia dotyczą  walki z nadwagą i otyłością wśród Polaków. Ma to na celu przeniesienie ciężaru leczenia ze specjalistów – endokrynologa, diabetologa czy kardiologa, na lekarzy rodzinnych.

Oczywiście zmian jest więcej, ale  zależało nam, żeby zasygnalizować Wam te, które mają  bezpośredni wpływ na pracę lekarza. Nie ma więc potrzeby odnosić się do nich w jakiś szczególny sposób.

Co przyniesie nowy rok? Czas pokaże. Będziemy śledzić zmiany i informować Was na bieżąco o sprawach ważnych z punktu widzenia wykonywanego przez Was zawodu.

Jeden z naszych czytelników zapytał nas ostatnio czy lekarz stażysta można wystawiać recepty pro auctore i pro familiae.

No i  przyznajemy, że pierwsza odpowiedź, która przychodzi  do głowy – mając na uwadze brzmienie przepisów Ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty to –  „dlaczego nie”?  

Praktyka, którą obserwujemy w placówkach medycznych potwierdza, że lekarze stażyści wystawiają takie recepty.

Co więcej, zapytałyśmy o doświadczenia w tym zakresie członków naszej grupy facebookowej „Grupa Prawa medycznego by Prawnik Lekarza” oraz obserwatorów naszego Instagrama. W komentarzach,  wiadomościach prywatnych, a nawet mailach zdecydowana większość wypowiadających się potwierdziła, że wystawianie przez lekarzy stażystów recept pro auctore i pro familiae to nic dziwnego.

No więc postanowiłyśmy przyjrzeć się tej sprawie bliżej 😊😊😊.

Co nam wyszło z tych obserwacji? Jak to jest z tymi receptami wystawianymi przez stażystów dla siebie i członków swojej rodziny?

Pewnie wiecie, że w od dnia 01 stycznia 2017 r. w związku ze zmianą Ustawy zawodzie lekarza i lekarza dentysty zmienił się „sposób wykonywania” zawodu (dalej:Ustawa).

Do czasu zmiany przepisów stażyście przyznawano ograniczone prawo wykonywania zawodu. Obecnie zgodnie z art. 5 ust. 7 Ustawy, w celu odbycia stażu podyplomowego okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty na czas odbywania tego stażu.

Czy to oznacza, że lekarz stażysta może wykonywać wszystkie czynności lekarskie? 

Jak wynika z art. 15 ust. 3a Ustawy, lekarz odbywa staż podyplomowy pod nadzorem lekarza (posiadającego specjalizację, tytuł specjalisty w określonej dziedzinie medycyny albo lekarza dentysty, wykonującego zawód przez okres co najmniej 5 lat,) zwanego dalej opiekunem.

Ustawa precyzuje również  katalog  niektórych uprawnień, jaki przysługuje lekarzowi stażyście. Wynika z niego m.in., że lekarz stażysta uprawniony jest do wystawiania recept oraz wydawania opinii i orzeczeń lekarskich po uzgodnieniu z opiekunem treści zawartych w nich informacji.

Ustawa nie precyzuje jednak rodzaju wystawianych recept.

Na podstawie takiego zapisu można by było wysnuć wniosek, że lekarz stażysta może również wstawiać recepty pro auctore i pro familiae.  Ustawa przecież nie wyklucza takiej opcji.

Ale czy oby na pewno jest to możliwe?

Na wstępie zwrócić również należy uwagę na kwestie refundacji takich recept. Recepty na leki refundowane mogą być wystawiane dla pacjentów podmiotu leczniczego na drukach pozostających do dyspozycji tego podmiotu. Jeśli lekarz stażysta nie jest pacjentem podmiotu leczniczego, nie może wystawiać na tych drukach recept pro auctore i pro familiae. Jednocześnie lekarz stażysta nie ma możliwości uzyskania indywidualnych numerów recept refundowanych przez lekarza stażystę. Tym samym w obecnym stanie prawnym nie ma możliwości w ogóle wystawiania recept refundowanych pro auctore i pro familiae. Można by było powiedzieć, że w takim razie lekarz stażysta nie mając możliwości wystawiania recept refundowanych  może wystawić recepty pełnopłatne.

Niemniej, ,chociaż brakuje w tym zakresie jednoznacznych regulacji prawnych, musisz zwrócić uwagę, że zgodnie z przepisami lekarz stażysta, który jest uprawniony do wykonywania zawodu  winien odbywać staż podyplomowy pod nadzorem opiekuna i wyłącznie w miejscu odbywania stażu. Oznacza to, że w przebywając na terenie placówki medycznej przebywa w celu udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom tego podmiotu. Powyższe wyklucza możliwość wystawienia recepty dla siebie i swoich bliskich, o ile nie jest pacjentem tego podmiotu. 

Działanie to związane jest bowiem z prywatnymi  czynnościami podejmowanymi przez lekarza stażystę i mogłoby go narazić na odpowiedzialność pracowniczą.

W tym miejscu warto, żebyście wiedzieli, że również interpretacja Ministerstwa Zdrowia nie była korzystna dla  lekarzy stażystów. W odpowiedzi  zapytanie  Prezes ORL o interpretację art. 15 ust. 3b pkt 11 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, MZ wyjaśniło, że „… Uprawnienie do wypisywania przez lekarza stażystę recept na leki refundowane, wydawania opinii i orzeczeń lekarskich przysługuje mu wyłącznie w miejscu odbywania stażu podyplomowego, treść recepty musi być uzgodniona z opiekunem. Natomiast jeśli chodzi o recepty „pro auctore” i „pro familiae”  – to obecnie obowiązujące przepisy nie przyznają stażystom takiego uprawnienia. Sprawa została przekonsultowana w NFZ i tam zwrócono uwagę, że nie ma możliwości przydzielenia lekarzowi stażyście zakresów liczb, które byłyby unikalnymi numerami identyfikującymi recepty „pro auctore” i „pro familiae”….”

Oczywiście mamy świadomość, że recepty pro auctore i pro familiae są wystawiane przez lekarzy stażystów. Wiele osób też zwraca uwagę, że brak jest kontroli w tym zakresie, a jak recepta jest pełnopłatna to „ już w ogóle odpada  problem weryfikacji ze strony NFZu”.

Wiemy też, że niektórzy nasi koledzy prawnicy mogą powiedzieć Wam, że jak recepta jest wystawiona przez lekarza stażystę za zgodą opiekuna to stażysta może ją wystawić.

Nie oceniamy takiej interpretacji- w końcu gdzie dwóch prawników tak trzy opinie :).

Naszym zadaniem jest jednak pokazać Wam, że w tej materii istnieją pewne wątpliwości, które nie zawsze będą interpretowane na korzyść lekarzy stażystów.