Dzisiejszy wpis pewnie zainteresuje głównie osoby wchodzące w skład organu zarządzającego placówką medyczną, do której uczęszczają albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni, i organizatorów działalności medycznej. Na te bowiem podmioty zostały nałożone nowe obowiązki prawne, które będą obowiązywały już za 2 dni bo 15 lutego. Tego bowiem dnia wchodzą w życie nowe przepisy dotyczące ochrony małoletnich.

Na organy zarządzające placówkami medycznymi nałożono obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich. Standardy te mają uwzględniać w szczególności zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec dzieci, sposoby dokumentowania incydentów lub zdarzeń zagrażających małoletnim. Ponadto, podmiot medyczny winie ustanowić procedury interwencyjne podejmowane w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego. Dotyczy to zdarzeń nie tylko w placówce, ale też np. w miejscu zamieszkania dziecka. Podmiot powinien upoważnić konkretne osoby do składania zawiadomień o popełnieniu przestępstwa przeciwko małoletniemu, zawiadamiania sądów opiekuńczych oraz wszczynania procedury ,,Niebieskiej Karty”. Personel placówki powinien zostać przez osobę upoważnioną przeszkolony w sposób odpowiedni jak wdrożyć, stosować i dokumentować zdarzenia, zgodnie z ustalonymi standardami oraz jak realizować zasady ustalania planu wsparcia małoletniego, po ujawnieniu krzywdzenia.

W sposób szczególny należy uregulować również opiekę i leczenie osób z niepełnosprawnościami. Ustawodawca nakłada na organy zarządzające obowiązek co najmniej raz na dwa lata dokonywać oceny standardów w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami. 

Kolejny rodzaj obowiązków nałożonych przez ustawodawcę, m.in. na placówki medyczne, dotyczy ich roli pracodawcy. Jako pracodawca, organ zarządzający będzie zobowiązany do sprawdzenia przed nawiązaniem stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do działalności związanej z leczeniem i opieką, do uzyskania informacji czy dane tej osoby są zamieszczone w rejestrze sprawców przestępstw na tle seksualnym. Chodzi tu dokładnie o rejestr z dostępem ograniczonym lub rejestr osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15, wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze. Pracodawca uzyskuje te dane w sposób ograniczony, nieodpłatnie i jest bezwzględnie zobowiązany do wykorzystywania tych danych tylko w celu prowadzonego procesu rekrutacji.

Ponadto, osoba ubiegająca się np. o stanowisko pediatry, będzie zobowiązana do przedstawienia informacji z krajowego rejestru karnego, w zakresie czy nie była karana za przestępstwa seksualne lub odpowiadające im czyny zabronione określone w kodeksie karnym. Co więcej, jeśli lekarz będzie narodowości innej niż polska, wówczas jest obowiązany dostarczyć pracodawcy informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa, uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej, związanej z kontaktami z dziećmi. Kandydat do pracy został również zobowiązany do złożenia pracodawcy oświadczenia o państwie lub państwach, w których zamieszkiwał w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczpospolita Polska i państwo obywatelstwa oraz jednocześnie przedłożyć pracodawcy lub innemu organizatorowi informację z rejestrów karnych tych państw. Ustawa przewiduje również sposób działania, gdy dane państwo nie ma takiego rejestru. W takim przypadku należy opierać się na oświadczeniu kandydata o niekaralności, złożonym pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe oświadczenie.

Musicie wiedzieć, że ustawa wprowadza szereg przepisów karnych za niezastosowanie się do wyżej wymienionych regulacji. Dla przykładu, za niewprowadzenie standardów ochrony grozi kara grzywny, a za niedopełnienie obowiązków weryfikacji przed zatrudnieniem: kary aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł, nałożonych na osoby zobowiązane.

Zostało zatem niewiele czasu na dostosowanie do nowych przepisów.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1304 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1606).

tekst powstał przy udziale Łukasza Kornickiego