Ostatnie tygodnie obfitują w dużą liczbę zapytań z prośbą o analizę umowy. Nic w tym dziwnego przełom roku to czas kiedy najczęściej zmieniają się warunki Waszej pracy. W tym wpisie https://prawniklekarza.pl/𝐔𝐦𝐨𝐰𝐚-𝐨-𝐩𝐫𝐚𝐜𝐞̨-𝐜𝐳𝐲-𝐤/ odpowiadałyśmy na pytanie czy umowa o pracę czy cywilnoprawna jest korzystniejsza dla lekarza. Wiemy jednak, że większość z Was ma podpisane umowy cywilnoprawne. Umowy takie z jednej strony oferują większą elastyczność niż tradycyjne umowy o pracę, umożliwiają korzystniejsze warunki finansowe i swobodniejsze kształtowanie zasad współpracy. Z drugiej jednak mogą wiązać się z ryzykiem zaakceptowania niekorzystnych postanowień umownych.
Dlatego w kilku kolejnych wpisać pod wspólnym tytułem „Pułapki w umowach- Na co powinien zwrócić uwagę każdy lekarz”, zwrócimy Waszą uwagę, na istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa prawnego zapisy umów cywilnoprawnych. Analiza klauzul zawartych w takich umowach jest bowiem kluczowa, aby uniknąć niejasnych zapisów wpływających na zakres odpowiedzialności, wysokość kar umownych czy możliwość wypowiedzenia umowy.
Nasz cykl zaczniemy od odpowiedzialności lekarza za ewentualne szkody, które wyrządzi w związku z wykonywaniem świadczeń zdrowotnych. Co prawda przepisy ustawy o działalności leczniczej wykluczają możliwość przerzucenia pełnej odpowiedzialności z podmiotu leczniczego na lekarza czy wyłączenie dochodzenia roszczeń od podmiotu leczniczego. Jednak należy pamiętać, że nie ma żadnego zakazu, aby przerzucić w umowie pełną odpowiedzialność finansową za szkodę, którą poniesie podmiot leczniczy w związku z roszczeniem pacjenta na lekarza.
Przyjrzyjmy się więc klauzulom, które możecie spotkać w swoich umowach:
- ,, Zleceniobiorca ponosi pełną odpowiedzialność wobec Zleceniodawcy oraz osób trzecich za wszelkie szkody powstałe w wyniku działań lub zaniechań Zleceniobiorcy, wynikających z obowiązków określonych niniejszą Umową.”
Ta klauzula przerzuca ciężar odpowiedzialności finansowej na lekarza (tutaj nazwanego zleceniobiorcą). Tego typu klauzula oznacza, że lekarz odpowiada zarówno wobec zleceniodawcy (np. podmiotu leczniczego), jak i osób trzecich (np. pacjentów) za wszelkie szkody wynikłe z jego działań lub zaniechań, niezależnie od ich charakteru. I nawet w sytuacji, gdyby pacjent zdecydował się na złożenie roszczeń przeciwko podmiotowi leczniczemu, wówczas powołując się na ten zapis podmiot leczniczy będzie żądał zwrotu całości wypłaconego świadczenia, nie odnosząc się faktycznie do zakresu odpowiedzialności.
- ,,Odpowiedzialność wobec osób trzecich za wykonanie Umowy oraz rezultat czynności świadczonych przez Zleceniobiorcę na podstawie Umowy ponosi Zleceniobiorca. W przypadku konieczności zapłaty odszkodowania przez Zleceniodawcę osobom trzecim z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania Umowy przez Zleceniobiorcę, Zleceniobiorca zapłaci Zleceniodawcy odszkodowanie w tej samej wysokości.”
W powyższej klauzuli znajduje się bardzo niebezpieczne sformułowanie, gdyż próbuje kształtować Państwa jako umowę rezultatu. Świadczenia medyczne są na tyle nieprzewidywalne, że nigdy nie powinniśmy zobowiązywać się do spełnienia świadczenia z zapewnieniem rezultatu. Zazwyczaj umowy o świadczenia medyczne to umowy starannego działania co oznacza, że lekarz jest rozliczany z tego czy wykonywał świadczenie z należytą starannością, zgodnie z wiedzą medyczną. Wówczas nie jest on wprost odpowiedzialny za finalny rezultat swojego działania, który może zależeć od wielu zmiennych, ale za to w jaki sposób wykonywał świadczenie.
- „Zleceniobiorca ponosi pełną i nieograniczoną odpowiedzialność za wszelkie szkody wyrządzone pacjentom w trakcie realizacji obowiązków wynikających z niniejszej umowy, w tym za błędy medyczne, niezależnie od okoliczności, w jakich doszło do ich powstania.”
Kolejna wyjątkowo niekorzystna dla lekarza klauzula. Nakłada bowiem na lekarza pełną i nieograniczoną odpowiedzialność za wszelkie szkody wyrządzone pacjentom, niezależnie od okoliczności, w jakich doszło do ich powstania. Oznacza to, że lekarz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności nawet za sytuacje, na które nie miał wpływu, takie jak braki w wyposażeniu medycznym, błędy organizacyjne podmiotu leczniczego czy działania personelu pomocniczego, nad którym lekarz nie sprawuje bezpośredniego nadzoru. Tego rodzaju klauzula jest szczególnie ryzykowna, ponieważ brak ograniczenia odpowiedzialności do umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa sprawia, że lekarz ponosi odpowiedzialność także za błędy wynikające z drobnych uchybień czy czynników niezależnych od niego.
Ponadto klauzula nie uwzględnia możliwości wyłączenia odpowiedzialności lekarza w sytuacjach, gdy szkoda wynika wyłącznie z działań lub zaniechań zleceniodawcy. W efekcie lekarz zostaje obarczony nadmiernym ciężarem finansowym i prawnym, co może być nieproporcjonalne do jego realnych możliwości kontrolowania wszystkich aspektów procesu leczenia.
- „Zleceniobiorca zwolniony jest z odpowiedzialności za szkody powstałe z wyłącznej winy Zleceniodawcy.”
W tej klauzuli zawarto zwolnienie z odpowiedzialności lekarza za działania, które spowodował wyłącznie podmiot leczniczy- chodzi o działania personelu pomocniczego (pielęgniarki, asystentki stomatologiczne), braki w obowiązkowych środkach medycznych czy niedopełnienie procedur, za które lekarz nie ponosi winy, a wynikają one wyłącznie z winy podmiotu leczniczego. To korzystna dla Państwa klauzula, gdyż limituje odpowiedzialność za szkodę i wymaga ustalenia winy.
Zaprezentowane przez nas w dzisiejszym wpisie klauzule to tylko kilka przykładów z którymi możecie się spotkać w zakresie odpowiedzialności. Już przygotowujemy następne wpisy o zapisach w umowach cywilnoprawnych.
Jeśli jednak macie wątpliwości co do `Waszych umów zachęcamy was do ich skonsultowania. Lepiej zapobiegać ewentualnym konsekwencjom przygotowując dobrze umowę na etapie jej podpisywania.
